نقش منابع پتاسیم و زمان مصرف آن‌ها بر عملکرد هکتاری گندم و بررسی کارایی آن‌ها در دو خاک زراعی مختلف در استان آذربایجان غربی

از میان عوامل به‌زراعی، تغذیه بهینه نقش بسزائی در افزایش عملکرد و کیفیت دانه گندم دارد. به‌منظور بررسی تاثیر مدیریت مصرف منابع پتاسیمی بر برخی ویژگی‌های گندم آبی، آزمایشی در دو مزرعه، با مقادیر متفاوت پتاسیم (125 و 412 میلی‌گرم بر کیلوگرم)، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با پنج تیمار و چهار تکرار در سال زراعی 97-1396 در استان آذربایجان غربی به اجرا گذاشته شد.

تیمارهای آزمایشی شامل تیمار اول: شاهد (مصرف عناصر پایه برمبنای نتایج تجزیه خاک بجز پتاسیم)؛ تیمار دوم: تیمار اول + مصرف کل پتاسیم از منبع سولفات پتاسیم قبل از کاشت؛ تیمار سوم: تیمار اول + مصرف 50 درصد پتاسیم از منبع سولفات پتاسیم قبل از کاشت و 50 درصد باقیمانده از منبع کلرید پتاسیم در دو تقسیط؛ تیمار چهارم: تیمار اول + مصرف 50 درصد پتاسیم از منبع سولفات پتاسیم قبل از کاشت و 50 درصد باقیمانده از منبع سولفات پتاسیم محلول در دو تقسیط؛ تیمار پنجم: تیمار اول + مصرف 50 درصد پتاسیم از منبع سولفات پتاسیم قبل از کاشت و 50 درصد باقیمانده از منبع سولفات پتاسیم محلول حاوی کلات روی تولید داخل در دو تقسیط در مراحل تولید اولین گره ساقه و ظهور خوشه بودند.

نتایج این پژوهش نشان داد: الف) در اراضی با میزان پتاسیم قابل جذب کمتر از سطح بحرانی، مصرف کودهای پتاسیمی اثربخشی معنی‌دار بر عملکرد دانه، شاخص برداشت، زیست توده و پروتئین دانه گندم داشت؛ در اراضی با میزان پتاسیم بیش از سطح بحرانی، مصرف کودهای پتاسیمی بر عوامل مذکور کم تاثیر بود؛ ب) مصرف سولفات پتاسیم محلول حاوی کلات روی در مقایسه با سایر منابع پتاسیمی، با دارا بودن پتاسیم، روی و سولفات، باعث افزایش معنی‌دار وزن هزار دانه، عملکرد دانه، پروتئین دانه، وزن کلش و میزان روی دانه گندم شد؛ ت) مصرف تقسیطی کودهای پتاسیمی، نسبت به مصرف یکباره و قبل از کاشت، ضمن تاثیر معنی‌دار بر عملکرد و پروتئین دانه، میزان کارایی کود پتاسیمی را افزایش داد. در حالی که کارایی کود پتاسیمی در تیمار دوم برابر پنج کیلوگرم بر کیلوگرم بود، در تیمارهای سوم و چهارم به شش و در تیمار پنجم به هشت کیلوگرم بر کیلوگرم بهبود یافت. ث) در حالی‌که سود کشاورز در تیمار دوم برابر هفت میلیون ریال بود، در تیمار سوم این رقم به 12، در تیمار چهارم به ۹ و در تیمار پنجم به 16 میلیون ریال بر هکتار افزایش یافت و ارجحیت مصرف تقسیطی سولفات پتاسیم محلول حاوی کلات روی در مزارعی که پتاسیم آن‌ها کمتر از سطح بحرانی بود، به اثبات رسانید.